Mevlana Tıp Bilimleri Son Sayı

Amaç: Bu çalışmada beslenme alışkanlıkları ile sosyodemografik değişkenler, tütün - alkol kullanımı, vücut kitle indeksi, bel ve kalça çevresi ölçümleri arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntem: Bir aile hekimliği polikliniğine 01.12.2021 – 28.02.2021 tarihleri arasında başvuran, sosyodemografik bilgi formu ve üç faktörlü beslenme ölçeğini içeren anketi doldurmaya gönüllü olan 293 hasta değerlendirildi. Katılımcılar vücut kitle indeksine göre normal veya kilolu/obez olarak sınıflandırılırken, eğitim durumları ilköğretim veya daha alt düzey tahsil ve lise veya daha üst düzey tahsil olarak iki gruba ayrılarak birbirleri ile karşılaştırıldı.
Bulgular: Üç Faktörlü Beslenme Ölçeğinin, bilinçli olarak yemek yemeyi kısıtlama alt boyut puanı kadınlarda erkeklere göre yüksekti (p=0,011). Kilolu/obez katılımcıların kontrolsüz yeme alt boyut puanı normal bireylerden yüksekti (p=0,047). İlköğretim veya daha düşük tahsili olan katılımcıların kontrolsüz yeme, duygusal olarak yemek yeme açlığa duyarlılık puanı ve üç faktörlü beslenme faktörü toplam skoru lise ve üzeri tahsili olan katılımcılara göre anlamlı yüksekti (p=0,002; p=0,002; p<0,001; p<0,001 sırasıyla). Üç faktörlü beslenme anketinin toplam puanı ve alt boyut puanları ile medeni durum, meslek ve gelir, sigara / alkol kullanım durumu ve kronik hastalık öyküsü arasında anlamlı ilişki bulunmadı (p>0,05) .
Sonuç: Üç faktörlü beslenme anketi sonuçları ile vücut kitle indeksi arasında güçlü bir pozitif korelasyon bulunmuştur. Üç faktörlü beslenme anketinin alt boyutlarından olan kontrolsüz yemek yeme ile artmış vücut kitle indeksi arasında diğer alt boyutlara göre daha güçlü bir ilişki bulunmuştur. Obez olan hastalarda kontrolsüz yemek yeme davranışının arttığının bilinmesi, obezite tedavisinde ve önlenmesinde yeme alışkanlıklarının yeniden düzenlenmesinde yol gösterici olabilir.

Amaç: Hipofiz tümörlerinin cerrahi tedavisinde en sık kullanılan yöntemlerden biri transsfenoidal yaklaşımdır. Bu yöntem daha hızlı postoperatif iyileşmeye izin vermesine rağmen yakın damar ve sinir komşulukları nedeniyle intraoperatif komplikasyon riski taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı transsfenoidal yolla yapılan girişimde Sella Turcica’nın (ST) hangi açı aralığında bulunduğunu ve bu açı aralığının yaş ve cinsiyete göre nasıl değiştiğini araştırmaktır.
Yöntemler: Bu çalışmaya beyin ve sinir cerrahisi polikliniğine başvuran ve kafa tomografisi çektirmiş yaş aralığı 18-75 yıl olan 47 erkek ve 53 kadına ait BT görüntüsü dahil edildi. Çalışmaya dahil edilen radyolojik görüntüler üzerinde transsfenoidal cerrahi girişimine uygun olarak spina nasalis anterior ve posterior’u birleştiren yatay çizgi ile fossa hypophysialis’in ön ve arka sınırları arasında oluşan açılar ölçüldü. Bu iki açının farkından da dbc açısı hesaplandı. Ölçümlerde Micro Dicom Viewers yazılım programı kullanılmıştır.
Bulgular: dbc açısının erkeklerde kadınlardan daha fazla olduğu gözlenmiştir. Ayrıca yaş ilerledikçe dbc açısının azaldığı yani yaşla dbc açısı arasında negatif bir korelasyon olduğu tespit edilmiştir. Ancak bu sonuçlar dbc açısı ile hem yaş hem de cinsiyet arasında istatistiksel yönden anlamlılık göstermemiştir (sırasıyla p=0,105, p=0,337).
Sonuç: Sonuç olarak bu çalışma hipofiz bezi cerrahisinde yaygın olarak kullanılmakta olan transsfenoidal cerrahi yaklaşımında kullanılabilecek giriş açısının değerlerini ve bu açının hem cinsiyet hem de yaş ile arasındaki ilişkiyi ortaya koyan ilk çalışmadır. Burun yoluyla hipofiz bezine ulaşmak isteyen cerrahların ameliyat esnasında önerdiğimiz güvenli açı aralığında ilerlediklerinde hem hipofiz bezinin tam konumuna ulaşması hem de daha az komplikasyona sebep olması düşünülmektedir. Bu durumun cerrahların başarılarını arttırabileceği ve hastaların bu yaklaşıma bakış açılarını daha olumlu hale getireceği kanaatindeyiz.

Amaç: Bu çalışmada akut skrotumlu hastalarda testis torsiyonu ve epididimo-orşit ayrımında pan immün inflamasyon değeri, sistemik immün inflamatuar indeks ve sistemik inflamasyon yanıt indeksinin tanısal değerini belirlemeyi amaçladık.
Yöntemler: Bu retrospektif gözlemsel çalışma, acil servise testis ağrısı şikayetiyle başvuran 18 yaş ve üzeri erkek hastalar arasında gerçekleştirildi. Hastalar iki gruba ayrıldı: Ameliyat edilen testis torsiyonu grubu (n= 93); epididimo-orşit tedavisi gören epididimo-orşit grubu (n=125).
Bulgular: Çalışmaya toplam 218 hasta (testis torsiyonu: 93, epididimo-orşit: 125) dahil edildi. Testis torsiyonu tespitinde Nötrofil/lenfosit oranı, sistemik immün-inflamatuar indeks ve sistemik inflamasyon yanıt indeksinin kabul edilebilir tanısal güce sahip olduğu bulundu (Eğri altındaki alan: sırasıyla 0,75, 0,77 ve 0,78). Pan immün inflamasyon değeri, belirlenen > 980,93 kesme noktasıyla (Eğri altındaki alan: 0,81, %95 Güven aralığı: 0,76-0,86, <0,001) TT'yi tespit etmede mükemmel bir tanısal güce sahipti.
Sonuç: Acil serviste testis torsiyonu ve epididimo-orşit ayrımında ucuz, kolay ulaşılabilir ve hızlı sonuç üreten Pan immün inflamasyon değeri, sistemik immün inflamatuar indeks ve sistemik inflamasyon yanıt indeksinin kullanılması önerilebilir. Pan immün-inflamasyon değeri, testis torsiyonunu öngörmede diğer indekslere göre üstün bir indekstir.

Amaç: Araştırmada pandemi sürecinde hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyum düzeylerindeki değişim ve etkileyen faktörleri tespit etmek amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntem: Çalışma bir üniversite hastanesinde hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyum düzeylerinde değişimi (kendine kendine kontrollü) ve etkileyen faktörleri belirlemek için tanımlayıcı, kesitsel ve ilişki arayıcı türde, COVID-19 hastalarının tedavi ve bakımında yer alan 274 hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Veriler hemşirelere “Soru Formu” ve “İzolasyon Önlemlerine Uyum Ölçeği” (İÖUÖ) kullanılarak, kapalı zarf usulü toplanmıştır. Veriler arasında ilişki arayışı t-testi ve ANOVA testleri ile analiz edilmiştir. Çalışma öncesi etik kurul, kurum izni ve katılımcıların bilgilendirilmiş onamları alınmıştır.
Bulgular: Hemşirelerin öz değerlendirmelerine göre, pandemi öncesi İÖUÖ puan ortalamaları 66,43±7,04 iken, pandemi sonrası 70,44±5,59 ile anlamlı olarak artmıştır. Yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, deneyim, çalışılan klinik, vardiya şekli, fazla mesai yapma durumlarının izolasyon önlemlerine uyumda fark oluşturduğu saptanmıştır (p<0,05). Hemşirelerin %86,5’i pandemi sürecinde izolasyon önlemleri konusunda eğitim almış ve %58,4’ü izolasyon önlemlerine uyumda sorun yaşadığını belirtmiştir.
Sonuç: Pandemi sürecinde hemşirelerin izolasyon önlemlerine uyum düzeylerinin arttığı bulunmuştur. Sonuçların benzer acil durumlara hazırlıklı olmak için dikkate alınması önerilir. 

Amaç: Eklem gerginliğinin anında ortadan kalkması ve eklem hareket açıklığının artması nedeniyle eklem çıtlatma davranışı alışkanlık haline gelebilir. Bu doğrultuda çalışmada bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'nda öğrenim gören öğrencilerin kendi eklemlerini çıtlatma alışkanlıklarının değerlendirilmesi amaçlandı.
Yöntemler: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışmanın evrenini bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulunda öğrenim gören 203 gönüllü öğrenci oluşturmuştur. Araştırma verileri anket formu aracılığıyla toplanmış olup, verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ve Ki-kare testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışma grubundaki öğrencilerin %72,9 'u kadın olup yaş ortalaması 20,21±2,16 yıldır. %68,5'i eklemden gelen sesi çıtlama olarak tanımlıyor ve en çok parmak eklemlerini (%44,3) ve boyun eklemlerini (%26,6) çıtlatıyorlar. Kadınların %52,5'i. erkeklerin ise %19,5'i boyun eklemlerini günde 3 ve daha fazla kez çıtlattıklarını belirtti ve aradaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulundu (p<0,001). Kadınların %77'si, erkeklerin ise %92,7'si eklemlerinin çıtlamasından korkmadıklarını belirtti (p<0,001). Parmak eklemlerinin çıtlamasından korkanların %50'si, korkmayanların ise %87,9'u günde 3 veya daha fazla kez parmak eklemlerini çıtlattığını belirtti (p<0,001). Parmak eklemlerini çıtlatmaktan korkan öğrencilerin %55,6'sı parmak eklemlerini çıtlattıktan sonra duyulan ses hissini kötü, %57,1'i ise başkasının parmak eklemlerini çıtlatma hissini kötü olarak tanımladı (sırasıyla; p<0,001, p<0,001) .
Sonuç: Çalışmamızda literatürden farklı olarak eklem çıtlatma korkusunun bireyin kendi ekleminin çıtlama sesini duyması ve başkasının ekleminin çıtlaması hissi üzerine etkisi incelenmiş ve her ikisinde de etkili olduğu görülmüştür.

Amaç: Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde gerçekleşen Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında birçok vatandaşımız enkaz altından yaralı olarak kurtarılmıştır. İlk müdahaleleri deprem bölgelerinde veya yakın bölgelerdeki hastanelerde yapılan crush yaralanması ve kompartman sendromu tanılı hastalar ileri tetkik ve tedavi amacıyla Ankara başta olmak üzere tüm Türkiye’deki hastanelere sevk edilmiştir. Hiperbarik oksijen tedavisi (HBO2) hastaların birçoğunun sağaltımında önemli katkı sağlamıştır. Ankara şehir merkezine 40 km uzaklıkta olan Akyurt Hiperbarik Kliniğinde 8 Şubat 2023 tarihinden itibaren çok sayıda hasta HBO2’ye alınmaya başlanmıştır. Bu çalışmada deprem sonrası hasta yönetiminde Akyurt Hiperbarik Kliniği deneyimleri anlatılmıştır.
Yöntemler: Akyurt Hiperbarik Kliniğinde tedaviye alınan depremzede hastaların kayıtları incelendi. Hasta ve seans istatistikleri retrospektif olarak derlendi. HBO2 yönetimi sırasında oluşan çeşitli sorunlar ve bunlara getirilen çözümler tartışıldı.
Bulgular: Toplamda 99 hastaya HBO2 uygulandı. Hastalar tedaviye en erken ilk depremden 67 saat sonra alınmaya başlanabildi. Hastaların enkaz altında kalma süreleri ortalama 34,5 saat olarak saptandı. 11 Şubat 2023’ten itibaren seanslar sadece depremzede hastalara ayrıldı. Yalnızca depremzede hastaların tedaviye alındığı şubat ayında 118, toplamda 163 seans yapıldı. Hastalar tedavilerin büyük çoğunluğunda sedye ile seansa alındı. Hastaların tamamı hastane nakil araçları ve/veya 112 acil koordinasyon merkezi aracılığıyla kliniğimize getirildi. Seans listeleri hastaların planlanan seans öncesi gün içindeki genel durumları, operasyon ve/veya diyaliz planları, başka merkeze veya kliniğe nakil vb. durumlar sorgulanarak günlük listeler halinde planlandı. Seans öncesi günün akşamı, seans gününün sabahı ve seansların başlamasına 2 saat kala ilgili kliniklere ve nakil birimlerine hastaların seans saatleriyle ilgili hatırlatmalar yapıldı.
Sonuç: Yaşanılan afetler sonrasında HBO2 ihtiyacı bulunan hastaların tedaviye erişimde yaşadıkları zorluklar göz önüne alındığında, özellikle büyük şehirlerimizdeki 3. basamak hastanelerde HBO2 merkezlerinin bulunması gerekliliği bir kez daha açıkça görülmüştür.

Amaç: Koroner kalp hastalığı (KKH), dünya genelinde en sık görülen sağlık problemlerinden olup, koroner baypas greftleme (KABG) operasyonu en önemli tedavi seçenekleri arasında yer almaktadır. Safen ven grefti (SVG), KABG operasyonu için en sık kullanılan venöz grefttir ve farklı şekillerde hazırlanabilir. Bu çalışmada, KABG operasyonu için klasik yöntem ve multiple minimal cilt insizyonu ile SVG hazırlanan hastaların erken dönem sonuçlarını araştırmayı amaçladık.
Yöntem: Çalışmaya, kliniğimizde 2023-2024 yılları arasında elektif KABG operasyonu yapılan 80 hasta dahil edildi. Hastalar, SVG hazırlığı için klasik yöntem (n=40) ve multiple minimal cilt insizyonu yöntemi (n=40) kullanılanlar olmak üzere iki gruba ayrıldı. İki grup arasında demografik veriler, ek hastalıklar, kardiyopulmoner bypass (KPB) süresi, kross klemp (X klemp) süresi, safen ven insizyon yeri problemleri (ödem, yara yeri enfeksiyonu), postoperatif yoğun bakım ve toplam yatış süreleri karşılaştırıldı.
Bulgular: Her iki grup arasında; yaş, cinsiyet, ek hastalıklar, kardiyopulmoner bypass ve kross klemp zamanı bakımından anlamlı bir fark bulunmadı. Yara yeri enfeksiyon oranları; klasik yöntemde %12,5, multiple minimal cilt insizyon grubunda %5 olarak tespit edilmiş olup, klasik yöntem lehine yüksek olmasına karşın istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,235). Yoğun bakım yatış süresi ve toplam yatış süresi arasında da anlamlı bir fark gözlemlenmedi (sırasıyla p=0,625, p=129).
Sonuç: Klasik yöntem ve multiple minimal cilt insizyonu ile SVG hazırlanmasının erken dönem sonuçları arasında yara yeri enfeksiyonu açısından klasik yönteme karşı superior olmasına karşın bu fark anlamlı değildi.

Amaç: Önemli bir halk sağlığı sorunu olan idrar yolu enfeksiyonlarında en sık karşılaşılan etken Escherichia coli (E. coli)’dir. Çalışmamızda E. coli sıklığını ve giderek artmakta olan antibiyotik direncini araştıran makaleler derlendi. Derlenen bu makalelerin artan antibiyotik direnci için bir farkındalık oluşturması ve etkin bir tedavi için yol göstermesi amaçlandı.
Yöntem: Tr Dizinde son 5 yılda E. coli ve antibiyotik direnci üzerine yapılan çalışmalar tarandı. 2018 yılı ve sonrasında yapılmış olan, Türkçe yazılmış, açık erişime sahip makaleler içerisinden E. coli ve antibiyotik direncini birlikte ele alan 13 makale incelendi.
Bulgular: Tüm çalışmalarda, her iki cinsiyette de tüm yaş gruplarında idrar yolu enfeksiyonlarında en sık etken “E. coli” olarak saptandı ve sıklığı %50 ile %75 arasında olarak raporlandı. Antibiyotik dirençleri dikkate alındığında ampisilin, sülfametaksazol-trimetoprim, siprofloksasin, moksisilin- klavulanik asitin en yüksek dirence sahip antibiyotikler olduğu; meropenem, imipenem, amikasin, fosfomisin, nitrofurantoinin en düşük dirence sahip antibiyotikler olduğu görüldü.
Sonuç: Ülkemizde ve dünyada en yaygın enfeksiyonlardan olan idrar yolu enfeksiyonları ve idrar yolu enfeksiyonlarının en sık etkeni olarak karşımıza çıkan E. coli için etkili bir tedavinin yapılması önem arz etmektedir. E. coli için direnç oranı bölgelere göre farklılık arz edebilir ve yıllara göre değişebilir. Mevcut tedavilerde sıkça kullanılmakta olan sülfametaksazol-trimetoprim, siprofloksasin ve beta laktam grubu antibiyotiklere karşı yüksek direnç gelişmesi ve bu direncin zamanla artması nedeniyle, özellikle ampirik tedavilerin düşük direnç oranlarına sahip antibiyotiklerle revize edilmesi, tedavi için antibiyogram çalışılması, bilinçli antibiyotik tüketimi konusunda bilgilendirme yapılmasının tedavideki başarıyı arttırması ve artan antibiyotik dirençlerinin önüne geçmesi beklenmektedir.

Orbital selülit gözü çevreleyen yumuşak dokunun enfeksiyonu olarak tanımlanır. Orbital komplikasyonlar akut sinüzitten etkilenen çocuklarda görülebilmektedir. 12 yaş kız hasta akut sinüzit sonrası sağ üst göz kapağında şişlik, kızarıklık, ağrı, yanma şikayetleriyle kliniğimize başvurdu. Uygun antibiyoterapi uygulanmasına rağmen kliniğinde düzelme olmayan hastaya çekilen orbital manyetik rezonans görüntülemesinde frontal, maksiller ve etmoidal sinüzit, frontal kemikte destrüksiyon, osteomiyelit ve subperiostal apse izlendi. Sağ gözde yukarı ve laterale bakış kısıtlılığı başlayan hastada cerrahi olarak abse temizlendi. Hastanın kan ve apse drenaj kültüründe Staphylococcus Aureus üremesi oldu. Cerrahi ve
medikal tedavi sonrası hasta sekelsiz iyileşti. Sinüzite sekonder göz kapağında şişlik, proptozis, ağrı, gözde hareket kısıtlılığı ile gelen bir hastada komplikasyon düşünülmesi, uygun medikal tedavi ve erken cerrahi müdahele açısından değerlendirilmesi kalıcı hasarların önüne geçilmesi açısından önemlidir.

Bu olgu sunumunda başka bir merkezde ateş ve öksürük nedeniyle tedavi alırken meydana gelen dirençli taşikardi sonrası tarafımıza başvuran dört yaşındaki kız olguyu sunduk. Taşikardisi olan hastanın elektrokardiyografisinde D2, D3 ve aVF derivasyonlarında negatif P dalgalarının mevcut olduğu uzun RP aralıklı Supraventriküler taşikardi mevcuttu. Yapılan transtorasik ekokardiyografide ejeksiyon fraksiyonunda azalma saptanması üzerine hastaya Permanent Junctional Resiprokan Taşikardi tanısı konuldu. Hasta ivedilikle uygulanan Adenozin tedavisine cevap vermedi. Ardından uygulanan amiodarona tedavisine de dirençli olan hasta kateter ablasyon ile başarılı bir şekilde tedavi edildi. Supraventriküler taşikardi çocuk acil pratiğinde sık karşılaşılan ve tanıda gecikme olması durumunda taşikardiyomiyopatiye yol açan bir durumdur. Bu olgu sunumunda yoğun bir iş yükü altındaki çocuk acil pratiğinde, taşikardi ile gelen ve adenozine yanıt alınamayan olgularda geniş spektrumlu antiaritmik ilaçlara geçilmeden önce EKG’nin yeniden dikkatle değerlendirilmesi gerektiği, dirençli taşikardilerde PJRT’nin akılda tutulması gerektiği ve ilaçlara çoğunlukla dirençli olduğundan taşikardiyomiyopatiye yol açabileceği göz önünde bulundurularak zaman kaybetmeden kateter ablasyona yönlendirilmesi gerektiğini vurgulamak istedik.